Hasharotlar Va Ularning Tibbiyotdagi Ahamiyati
Keywords:
hasharotlar, tibbiy entomologiya, vektor, bezgak, chivin, bit, burga, kana, yuqumli kasalliklar, parazitlar, epidemiologiya, gigiyena, tashuvchi, entomotaksisAbstract
Hasharotlar (Insecta) — yer yuzidagi eng ko‘p tarqalgan va biologik xilma-xilligi yuqori bo‘lgan hayvonlar sinfidir. Ushbu mavzu doirasida hasharotlarning odam salomatligiga ijobiy va salbiy ta’sirlari tibbiy-biologik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Ayniqsa, parazit hasharotlar (masalan, chivinlar, bitlar, burga va kana) ko‘plab yuqumli kasalliklarning — bezgak (malariya), isitma (dengue), sariq isitma, tif va boshqalarning asosiy tashuvchilari (vektorlari) sifatida alohida o‘rganiladi. Tibbiyot parazitologiyasi, epidemiologiya va infeksion kasalliklar sohalarida hasharotlarning roli beqiyos bo‘lib, ularning biologiyasi, yashash muhitiga moslashuvi, ko‘payish xususiyatlari, kasallik tarqatish mexanizmlari chuqur o‘rganiladi. Shuningdek, ba’zi hasharotlar, masalan, asalari va ipak qurti inson uchun foydali mahsulotlar (asal, propolis, ipak) yetishtirishda muhim ahamiyatga ega.
Mazkur maqolada hasharotlarning tibbiy ahamiyatini aniqlash, ularning inson salomatligiga salbiy ta’sirini kamaytirish choralari va gigiyenik-profilaktik tadbirlarning ahamiyati yoritilgan. Bu mavzu orqali tibbiyotda entomologik bilimlarning qanchalik muhim ekani isbotlanadi.